Vào năm 2021, GitHub và OpenAI đã cho ra mắt GitHub Copilot, một công cụ hỗ trợ lập trình sử dụng AI, giúp hoàn thiện code trong nhiều IDE phổ biến. Sự ra đời của Copilot đã nhận được sự đón nhận mạnh mẽ, minh chứng cho tầm quan trọng ngày càng tăng của AI trong lập trình. Tuy nhiên, đây chỉ là một phần trong bức tranh toàn cảnh.
Điều mà nhiều tổ chức chưa nhận thức đầy đủ là sức ảnh hưởng sâu rộng của AI đối với toàn bộ vòng đời phát triển phần mềm (SDLC). Không chỉ hỗ trợ trong giai đoạn phát triển, AI còn có thể cải thiện mọi khía cạnh của SDLC, từ việc hướng dẫn, trợ giúp đến tự động hóa quy trình, giúp nâng cao hiệu quả và giảm thiểu rủi ro trong suốt quá trình phát triển phần mềm.
1. 3 Cách AI Hỗ Trợ Tăng Năng Suất Lập Trình
Trước khi khám phá cách AI có thể ảnh hưởng đến toàn bộ vòng đời phát triển phần mềm (SDLC), chúng ta cần hiểu rõ tác động của AI đối với năng suất của lập trình viên.
Mặc dù hầu hết mọi người đều nghĩ rằng năng suất chỉ đơn giản là tốc độ hoàn thành dự án, GitHub đã đào sâu vào vấn đề này và phát hiện ra rằng năng suất của lập trình viên không chỉ phụ thuộc vào tốc độ. “Khả năng duy trì sự tập trung vào công việc hiện tại, đạt được sự tiến bộ nhất định và cảm thấy hài lòng sau một ngày làm việc” là cách mà các lập trình viên định nghĩa về năng suất. Hay như GitHub miêu tả, đó là trạng thái “flow”.
Một cuộc khảo sát của McKinsey đã nhấn mạnh tầm quan trọng của AI, đặc biệt là Generative AI, đối với năng suất của lập trình viên và khả năng duy trì trạng thái làm việc hiệu quả trong một flow.
Ví dụ, Generative AI có thể giúp lập trình viên hoàn thành các nhiệm vụ lập trình nhanh hơn tới 45% so với khi không sử dụng công cụ này. 94% lập trình viên cho biết họ có thể duy trì trạng thái “flow” khi sử dụng Generative AI, so với 55% khi không sử dụng.
Rõ ràng, công cụ phát triển phần mềm được hỗ trợ bởi AI là cách giúp lập trình viên duy trì trạng thái “flow”. Ba yếu tố chính giúp điều này là: Hướng dẫn (Guidance), Hỗ trợ (Assistance) và Tự động tạo code (Generation).
1.1. Các hướng dẫn giúp tăng năng suất
Công cụ phát triển phần mềm có tích hợp AI giúp nâng cao năng suất bằng cách tích hợp các chatbot thông minh trực tiếp vào môi trường phát triển (IDE). Điều này cho phép lập trình viên truy cập thông tin mà không cần phải rời khỏi không gian làm việc của mình.
Với tính năng này, lập trình viên có thể tiết kiệm thời gian tìm kiếm câu trả lời cho các vấn đề phát sinh trong quá trình phát triển phần mềm.
1.2. Hỗ trợ thực thi các phương pháp tốt nhất
Các trợ lý lập trình AI có thể gợi ý các đoạn code và tự động hoàn thành code theo ngữ cảnh trong thời gian thực. Điều này giúp tăng tốc quá trình phát triển phần mềm. Công cụ phát triển phần mềm có tích hợp AI còn có thể phát hiện lỗi cú pháp, lỗi logic và các lỗi tiềm ẩn ngay khi lập trình viên đang làm việc.
Quan trọng nhất, sự hỗ trợ của AI có thể đảm bảo ứng dụng các phương pháp và tiêu chuẩn tốt nhất, giúp đảm bảo tốc độ, chất lượng và bảo mật trong quá trình phát triển phần mềm.
1.3. Tự động hóa với công cụ phát triển phần mềm có tích hợp AI
Là loại AI gây được sự chú ý nhất trong thời gian gần đây, Generative AI cho phép lập trình viên viết code chỉ với một câu lệnh đơn giản. Với khả năng này, lập trình viên có thể tự động hóa những công việc phát triển phần mềm thủ công, tẻ nhạt.
Nghiên cứu của GitHub chỉ ra rằng, khi để AI hỗ trợ phát triển xử lý những công việc “nhàm chán và lặp đi lặp lại”, các lập trình viên sẽ có cơ hội tập trung vào những vấn đề quan trọng và sáng tạo hơn, giải quyết các bài toán một cách có ý nghĩa và hiệu quả hơn.
2. Công cụ phát triển phần mềm có tích hợp AI trên toàn bộ SDLC
Hướng dẫn, hỗ trợ và tự động tạo code không chỉ áp dụng trong quá trình phát triển phần mềm.
Giới hạn lợi ích của AI chỉ trong vòng đời phát triển phần mềm (SDLC) đồng nghĩa với việc bạn đang tự giới hạn giá trị mà AI có thể mang lại.
Bạn không chỉ muốn phát triển phần mềm nhanh hơn mà còn muốn đưa sản phẩm ra thị trường nhanh hơn. Tiềm năng của AI không chỉ giới hạn trong việc lập trình mà còn tác động đến các lĩnh vực khác như:
- Quản lý dự án
- Thiết kế
- Kiểm thử
- Triển khai
- Bảo trì
- Giám sát hiệu suất ứng dụng
- Giải quyết sự cố
Các giai đoạn này đầy những công việc lặp đi lặp lại, rất phù hợp để ứng dụng tự động hóa. Theo Gartner, các công cụ phát triển phần mềm có tích hợp AI “giúp các kỹ sư phần mềm tập trung thời gian, năng lượng và sự sáng tạo vào các hoạt động có giá trị cao như phát triển tính năng”.
Để tận dụng tối đa lợi ích của AI, bạn cần tích hợp AI vào toàn bộ vòng đời phát triển phần mềm (SDLC). Cách này sẽ giúp bạn đạt được hiệu quả cao hơn, nâng cao chất lượng và rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường.
Hãy cùng khám phá cách mà hướng dẫn, hỗ trợ và tự động tạo code có thể áp dụng trong các giai đoạn còn lại của vòng đời phát triển phần mềm.
3. Tính năng Hướng dẫn tăng cường nhận thức và chia sẻ kiến thức
Các tổ chức có thể tận dụng AI để tối ưu hóa việc lập kế hoạch và phân bổ tài nguyên, đồng thời dự đoán thời gian hoàn thành dự án, xác định các rủi ro tiềm ẩn và đề xuất các chiến lược giảm thiểu. Điều này giúp các tổ chức tiếp cận một cách chủ động hơn trong việc giảm thiểu sự chậm trễ.
Nếu bạn có dữ liệu, bạn có thể sử dụng AI để phân tích dữ liệu của các dự án trước đây và rút ra những thông tin quý giá cũng như bài học kinh nghiệm. Càng có nhiều thông tin, bạn càng có thể cải tiến liên tục trong việc triển khai dự án.
Vòng đời phát triển phần mềm (SDLC) có thể là một hành trình riêng biệt và khép kín. Tuy nhiên, AI chắc chắn sẽ tác động đến nhiều đối tượng liên quan trong quá trình này.
- Các quản lý IT có thể xây dựng đội ngũ hiệu quả hơn nhờ vào khả năng của AI trong việc nhận diện các bộ kỹ năng phù hợp.
- Các Product Owner có thể sử dụng AI để ưu tiên công việc dựa trên phản hồi của người dùng và các bên liên quan.
- Lập trình viên có thể bắt đầu dự án với các prototype được tạo ra bởi AI.
AI hỗ trợ các vai trò này bằng cách cho phép bạn tạo ra một cơ sở dữ liệu kiến thức tập trung, giúp kết nối các phần khác nhau trong vòng đời phát triển phần mềm. Bạn có thể lưu trữ các giải pháp cho các vấn đề phổ biến, câu hỏi thường gặp và thông tin đặc thù của dự án mà tất cả các thành viên trong nhóm đều có thể truy cập thông qua trợ lý AI.
4. Tính năng Hỗ trợ giúp quy trình DevOps liền mạch
AI giúp các nhóm DevOps đạt được độ tin cậy, hiệu quả và linh hoạt cao hơn trong vòng đời phát triển phần mềm bằng cách tự động hóa công việc, tối ưu hóa quy trình và cung cấp các thông tin chi tiết. Chúng ta đang chứng kiến nhiều công cụ AI giúp tối giản các pipelines CI/CD, từ đó giảm thiểu sai sót và đẩy nhanh quá trình phát hành phần mềm.
AI cho phép bạn ra mắt phần mềm đúng thời điểm trong vòng đời phát triển phần mềm. Để hỗ trợ bạn trong giai đoạn lặp lại (iteration), hãy tưởng tượng việc sử dụng AI để tạo một khảo sát tương tự như NPS (Net Promoter Score), được gửi đến đúng người dùng vào thời điểm phù hợp. Điều này giúp bạn đưa ra các quyết định dựa trên dữ liệu để xác định bước đi tiếp theo trong quá trình phát triển phần mềm.
Các tổ chức có thể sử dụng AI để phân tích dữ liệu vận hành, từ đó dự đoán và ngăn ngừa các sự cố hệ thống trong vòng đời phát triển phần mềm, đảm bảo xử lý chủ động. Xét từ góc độ quản lý dự án và nhân sự, các tổ chức có thể tận dụng AI để tối ưu hóa việc phân bổ tài nguyên, cải thiện hiệu quả và giảm chi phí trong từng giai đoạn của vòng đời phát triển phần mềm.
Khi nói đến thành công trong phát triển phần mềm, quản lý danh mục ứng dụng đóng vai trò then chốt. Việc xây dựng các business case có thể gặp khó khăn, vì không phải ai cũng có thể trình bày ý tưởng hay nhu cầu của mình một cách rõ ràng và có cấu trúc. Các business case kém chất lượng có thể khiến doanh nghiệp bỏ lỡ cơ hội.
Một cách mà các tổ chức có thể tận dụng AI trong vòng đời phát triển phần mềm là tạo ra các business case có cấu trúc tốt hơn, giúp chuyển đổi ý tưởng thành các dự án sẵn sàng cho danh mục đầu tư, từ đó giúp đạt được kết quả. Khi có nhiều ý tưởng, AI cũng có thể giúp bạn dự đoán khoản đầu tư tốt nhất tiếp theo từ danh sách đó.
5. Tính năng Tự động tạo code có thể làm được nhiều hơn thế
Generative AI có thể cách mạng hóa vòng đời phát triển phần mềm (SDLC) bằng cách tự động hóa và nâng cao tất cả các giai đoạn của quá trình này. AI có tiềm năng để:
- Tạo kế hoạch dự án
- Tạo wireframe và prototype
- Đề xuất cải tiến thiết kế
Generative AI có thể thúc đẩy giao tiếp giữa các thành viên trong nhóm ở mọi giai đoạn của vòng đời phát triển phần mềm.
Trong giai đoạn kiểm thử, các nhóm có thể tự động hóa việc tạo test case, thực hiện kiểm thử và phát hiện lỗi. Kết quả là, chất lượng phần mềm được cải thiện và tốc độ làm việc của các chuyên gia QC và QA cũng được nâng cao.
Trong quá trình triển khai, bạn có thể sử dụng AI để tối ưu hóa các CI/CD pipeline, giúp việc phát hành phần mềm trở nên hiệu quả hơn.
Các tổ chức có thể tận dụng generative AI để dự đoán các vấn đề, đề xuất các giải pháp và tự động hóa các công việc thường xuyên lặp lại.
Generative AI không chỉ có thể tạo và tối ưu hóa các user story mà còn giúp tiến xa hơn nữa. Hãy tưởng tượng một thế giới mà trong đó, các tổ chức có thể sử dụng AI để phát triển những user story đó, tạo ra các mô hình dữ liệu, UI và logic, giúp bắt đầu các dự án phần mềm nhanh chóng hơn bao giờ hết.
6. AI định hình tương lai của vòng đời phát triển phần mềm
GitHub’s Copilot đang mở ra một góc nhìn thú vị về cách mà AI hỗ trợ lập trình viên trong quá trình phát triển phần mềm. Theo khảo sát từ GitHub trên 2.000 lập trình viên:
- 73% cho biết họ tập trung hơn và dễ dàng làm việc hiệu quả hơn khi sử dụng Copilot.
- 88% hoàn thành các dự án lập trình nhanh hơn.
- 74% có thời gian làm việc với những nhiệm vụ sáng tạo và quan trọng hơn.
Một đội ngũ lập trình viên hài lòng và làm việc hiệu quả hơn là tài sản lớn không chỉ cho tổ chức của bạn mà còn là lợi thế cạnh tranh trước đối thủ. Đây là lý do tại sao doanh nghiệp nên sớm tích hợp AI vào vòng đời phát triển phần mềm (SDLC).
Theo dự đoán từ Gartner, đến năm 2027, 50% các lập trình viên sẽ sử dụng công cụ lập trình có tích hợp Machine Learning, tăng mạnh từ con số 5% hiện nay. Điều này sẽ thúc đẩy năng suất trong toàn ngành công nghệ.
Hãy thử hình dung tác động này lan tỏa khắp vòng đời phát triển phần mềm. Càng nhanh chóng phát triển các giải pháp, tổ chức càng sớm tạo ra giá trị.
Điểm đặc biệt của công cụ AI hỗ trợ lập trình không chỉ nằm ở việc tối ưu hóa năng suất mà còn mở rộng lợi ích sang toàn bộ quá trình phát triển phần mềm. Tư duy vượt ra ngoài năng suất của lập trình viên và tập trung vào giá trị toàn diện sẽ giúp tổ chức gia tăng lợi thế cạnh tranh và tối ưu hóa thời gian phát triển phần mềm.
